اطلاعات تخصصي از بلبرينگ كه با آن آشنا نيستيد

يكي از ابزارهاي به شدت پر مصرف در دنياي صنعتي امروز كه بدون آن چرخ صنعت و تمدن از حركت باز مي ماند، ابزار و وسيله اي به نام بلبرينگ است. در حقيقت كمتر كسي است كه تا كنون نام اين وسيله را نشنيده باشد يا يكي از انواع مختلف آن را نديده باشد. 
با اين همه بليرينگ و مفهوم آن، ابزاري بسيار فراتر از آن چيزي است كه در ذهن اكثريت افراد وجود دارد. در اين مقاله قصد داريم ضمن ارائه تعريف و تاريخچه كوتاهي براي اين ابزار بسيار رايج و پركاربرد، چند مورد از اطلاعات تخصصي كمتر شناخته شده درباره بلبرينگ ها را با خوانندگان به اشتراك بگذاريم.

بلبرينگ چيست؟

بلبرينگ تلفط فارسي از واژه انگليسي ball bearing است. اين واژه از دو واژه ball به معناي توپ و bearing به معني محل نشست و تحمل است، بنابراين معناي تحت الفظي اين تركيب انگليسي، به صورت محل تحمل، محل قرار گيري يا نشست توپ است. 
در عمل و واقعيت، بلبرينگ ابزاري است كه وظيفه آن در صنعت به حداقل رساندن اصطكاك بين دو سطح و فراهم كردن امكان حركت نرم و روان دو سطح نسبت به يكديگر است. بلبرينگ اين كار را از طريق حائل شدن ميان دو سطح و بر عهده گرفتن وظيفه حركت، انجام مي دهد.

سابقه استفاده از بلبرينگ

اگر بخواهيم درباره سابقه اين ابزار صحبت كنيم بايد بگوييم كه مفهوم و طرح بلبرينگ و استفاده از آن سابقه طولاني داشته كه اكثريت افراد از آن بي اطلاع هستند و شايد حتي بتوان گفت كه اين تاريخچه به دوران مصريان باستان باز مي گردد. مصريان با حركت دادن بلوك هاي سنگي بزرگ بر روي پايه هاي چوبي، اصطكاك را كاهش داده و سرعت حركت قطعات سنگ ها را افزايش مي دادند.
در قرن 15 ميلادي، لئوناردو داوينچي اصول مرتبط با چرخش و گردش را كشف كرد. او اولين طرح ها از بلبرينگ ها را كشيد و دريافت كه اگر اجزاي چرخشي اين ابزار (همان توپ ها)، با سطح تماس نداشته باشند، ميزان اصطكاك به شدت كاهش مي يابد. مفهوم كشف شده توسط داوينچي، در قرن 18 و در كالسكه هاي انگليسي استفاده شده و بسط و توسعه يافت.
امروزه بلبرينگ ها بخش مهمي از بار گردش صنعت دنيا را بر دوش مي كشد و بدون اين ابزار، دنيا چهره كنوني خود را نمي داشت. 
در ادامه بعضي از اطلاعات تخصصي كمتر شناخته شده را راجع به اين ابزار در اختيار شما قرار مي دهيم.

1. دقت

دقت يكي از جنبه هاي ظريف هر صنعتي است كه توجه به آن اهميت فراواني دارد. با اين همه دقت بلبرينگ ها، چه در زمينه ساخت آنها و چه دقت خود آنها، از جمله مواردي است كه كمتر عمومي شده است. دقت اين ابزار يكي از موارد مورد نيازو حياتي در بسياري از صنايع، از ساعت سازي گرفته تا صنايع هوا فضا است. 
براي مثال، مي توانيم در مورد تلرانس صحبت كنيم كه مقدار بسيار بالاي حتي كمتر از يك ميكرون آن در يك بلبرينگ، موضوع چندان غيرمعمولي در محصولات اين صنعت نيست. اين موضوع نشان دهنده دقت بالاي مورد نياز در اين وسيله و صنايع مرتبط با ساخت اين ابزار است.

2. انواع

يكي ديگر از موضوعات كمتر شناخته شده درباره بليرينگ ها كه اطلاعات كمي از آن در ميان مردم وجود دارد، موضوع ميزان گستردگي تنوع و گوناگوني اين ابزار است. بيشتر مردم تصوير تقريبا همانند و نسبتا محدودي از اين ابزار دارند، اما حقيقتي كه بسياري از آن غافل هستند اين است كه صدها و شايد هزاران نوع مختلف از بلبرينگ در صنعت وجود دارد. 
از جمله اين انواع مختلف اين ابزار مي توان به مواردي مانند بلبرينگ هاي شعاعي، محوري، 4 نقطه تماسي، سراميكي، تيتانيومي، فولادي، سوزني، توپي، شياري و بسياري موارد ديگر اشاره كرد.

3. كاركردي

موضوع ديگري كه شايد بسياري از افراد از آن آگاه نباشند اين موضوع است كه بلبرينگ ها در عمل نه تنها امكان حركت دوار و چرخشي را فراهم مي آورند، بلكه انواع بارهاي شعاعي و محوري را هم تحمل مي كند. 
از جمله اين بارهاي محوري و شعاعي مي توان به مواردي مانند حسگرهاي سرعت، جذب خطاهاي مرتبط با هم ترازي در سيستم هاي مختلف، ايزوله كردن و عايق كردن الكتريكي يا دمايي اجزا و همچنين كاهش نياز به نگهداري و بسياري موارد ديگر اشاره كرد.

4. ابعاد

به دليل ملاحظات مرتبط با مواردي مانند قيمت، كيفيت، تعويض و تعمير آسان و بسياري از موارد ديگر، توليد كنندگان بلبيرنگ ها تلاش مي كنند تا اين محصول را در ابعاد و اندازه هاي از پيش تعيين شده و مشخص ساخته و عرصه كنند. گفتني است كه اين اندازه ها و ابعاد توسط موسسه جهاني استاندارد (ISO) تعيين مي شود.
بر اين اساس، اين نظام استاندارد سازي در مواردي مانند اندازه خارجي، قطر بيروني، پهنا، قطر دروني، ميزان تلورانس، لقي يا همان كيليرينس داخلي، جنس و بسياري از ويژگي هاي ديگر بلبرينگ ها اعمال شده و استفاده مي شود.

5. تطبيق پذيري

همانطور كه پيش از اين هم اشاره شد، تعداد و انواع بلبرينگ ها بسيار زياد و متنوع است، و معمولا سعي مي شود تا در ساخت آنها از استانداردهاي از پيش تعيين شده مرتبط با اندازه، جنس و كاركرد استفاده شود. اما مسئله اي كه وجود دارد اين است كه ابعاد اين بلبرينگ ها همواره و هميشه با نيازها و الزامات محتلف هماهنگي و تطبيق ندارد.
به همين منظور كارگاه و كارخانه هاي بلبرينگ سازي كوچك و متوسطي وجود دارد كه به صورت تخصصي به كار توليد بلبرينگ هاي مورد نياز براي كاربردهاي نوآورانه يا به شدت تخصصي در صنايع مختلفي مانند صنايع پزشكي، ساختماني، اتومبيل سازي و... مي پردازند.
در اين مرحله است كه خلاقيت و نوآوري پاي به صنعت بلبرينگ سازي مي سازد و شاهد آفرينش انواع جالبي از اين ابزار هستيم. براي مثال مي توان به تركيب حلقه هاي استيلي بلبرينگ ها با پوشش هاي پلاستيكي اشاره كرد كه باعث افزايش گزينه هاي عملكردي و شكلي ممكن براي اين ابزار و كاهش وزن مي شود.

منبع: اطلاع نيوز